Zuzana Mikolášková je ,,naše“ zdravotní sestra s bohatými zkušenostmi mimo jiné z Velké Británie a Saúdské Arábie. V současné době působí v naší společnosti jako externí lektorka. Je velkou obdivovatelkou Florence Nightingalové, o které se rozpovídala v rozhovoru pro zpravodaj Všeobecné fakultní nemocnice v Praze VFNews.
Zuzana Mikolášková, staniční sestra na Klinice anesteziologie, resuscitace a intenzivní medicíny, si našla svou vlastní cestu ke smyslu ošetřovatelství, k jeho základním principům a zásadám. A ty šíří dál. Podobně jako Florence Nightingalová, „Sestra zakladatelka“, o jejímž životě překládá knihu.
Proč jste se rozhodla přeložit právě knihu o životě Florence Nightingalové?
Ve Všeobecné fakultní nemocnici jsem začala studovat mentorský kurz, abych mohla předávat své zkušenosti mladším kolegyním. A chtěla jsem jim říkat něco nového, jiného, něco, co i mě přesvědčilo věnovat se své profesi. Vždycky mě ošetřovatelství bavilo a zajímalo jako disciplína. A novátorky, jakými byla i Florence Nightingalová, takový pohled na profesi nabízejí. Zjistila jsem, že se na ni zapomíná, téměř nikdo o ní – zakladatelce ošetřovatelství, velmi moderní a osvícené ženě své doby – nic moc neví.
Přibližte nám ji…
Anglická dívka šlechtického původu, která se v 19. století rozhodla věnovat péči o nemocné. V době, kdy se profese zdravotní sestry přirovnávala k prostitutce. Vzdělaná atraktivní mladá žena se tehdy vzepřela rodině, svému původu a začala pracovat v londýnských a edinburských nemocnicích. Její reformy v oblasti vzdělávání zdravotních sester a hygieny využíváme dodnes. V době Krymské války v roce 1853 sestavila tým 38 zdravotních sester, se kterými odjela do Tureckého Scutari a zde pečovala o zraněné vojáky. Díky změnám v přístupu k hygieně, péči a stravování u nemocných snížila úmrtnost ze 42 na 2 procenta.
Hrálo roli ve vašich sympatiích i to, že máte něco společného?
Určitě. Byla to bojovnice, která si důsledně šla za svým cílem. Cestovala, nebála se experimentovat, prosazovala si své představy. To všechno mi je blízké.
Jak se vám na knize pracuje?
Je to boj a velká výzva. Originál má 240 stran, je psaný starou angličtinou, kterou znám ze Shakespeara. Nepřehledná stavba vět, dlouhá souvětí, věty o 180 slovech nejsou výjimkou. Občas hledám půl hodiny podmět a přísudek nenajdu vůbec… Když knihu čtete v originále, leccos si domyslíte, ale při překladu je všechno jinak. Srozumitelně čtenáři předat myšlenky, zakomponovat je do historického, společenského a politického kontextu je dřina. Jsem ráda, že jsem našla odbornou pomoc. Paní profesorka Zvoníčková ze 3. LF UK, která pracuje na Katedře ošetřovatelství, mě seznámila s Aničkou Molnárovou. Ta překládá přímo knihu Florence Nightingalové, kterou napsala o svých ošetřovatelských principech. Společně jsme sehnaly editory pro obě knihy. Nyní dokončuji práce na svém překladu a editora z nakladatelství Carolinum čeká nelehký úkol: životní příběh Florence v mém překladu přiblížit čtenáři.
Jaké zásady a principy péče o pacienty F. N. využíváme dodnes?
Rozhodně přístup k hygieně: Převlékání postelí, pravidelné větrání místností, mytí rukou, osvětlení pokojů, kde leží nemocní, dezinfekce společných prostor. Oddělení prostoru, kde leží pacienti, od zázemí personálu. To, co dnes považujeme za normu, v její době vůbec neexistovalo. Pak určitě vzdělávání zdravotních sester. Florence Nightingalová založila v roce 1860 první zdravotnické školy v Anglii a vytvořila systém vzdělávání středního zdravotnického personálu. Jako žena matematicky nadaná položila základy epidemiologických dat a analýzy veřejného zdraví v Anglii a proslula svými koláčovými grafy a vizualizací statistických dat, kterými ohromila i královnu Viktorii.
Jak vy využíváte své téma ošetřovatelství v praxi?
Léta jsem žila v zahraničí. Hned po škole a krátké praxi tady jsem odjela do Anglie. Pracovala jsem jako sestra na kardiologii a kardiochirurgii. Kvůli vážné nemoci jsem se po pěti letech vrátila zpět a pak odjela na sedm let do Saudské Arábie. Tam jsem pracovala na dětském kardiologickém ARO. S radostí jsem přijala další výzvu: práci na ARO tady ve VFN. Zároveň přednáším o fungování přístroje ECMO a o ošetřovatelství mladým sestrám na kongresech po celé ČR a učím na 3. LF UK předmět ošetřovatelství v angličtině. Chci, aby ošetřovatelství a práce sester měly aspoň podobný zvuk jako v zahraničí. O prestiži tohoto povolání snad svědčí i skutečnost, že Světová zdravotnická organizace (WHO) vyhlásila rok 2020 Rokem zdravotních sester a porodních asistentek a 12. květen (datum narození F.N.) je Světovým dnem zdravotních sester.
O knize:
Florence Nightingale – Z první ruky, vize, moc, odkaz – životopis F.N
Napsala kanadská profesorka sociologie Lynn McDonnald, aktivistka za životní prostředí, a bývalá členka parlamentu. Sama je autorkou již tří publikací o životě a práci F. N., zároveň je ředitelkou Spolku sebraných spisů o F.N. Rozhodně ne černobílých.
Kniha vyjde v nakladatelství Carolinum, náklad 500 ks (V nákladu 500 kusů vyjde i překlad knihy F. N.: Notes of Nursing z roku 1860, kterou přeložila A. Molnárová). Obálky obou titulů budou korespondovat s barvami uniforem F. N., tedy černá a světle fialová. Překladatelka se postarala o finanční podporu knihy.
Zdroj: VFNews Duben 2020, interní zpravodaj Všeobecné fakultní nemocnice v Praze